Wanneer zat jij voor het laatst in een chaos bij een schilderij?
Haal dat gevoel eens terug?
Hoe was dat voor jou?
En wat heb je toen gedaan?
Een tijdje terug zat ik in eenzelfde situatie, maar dan met mijn huisatelier. De kamer stond zo vol troep, dat ik nauwelijks meer in kon, laat staan tekenen of schilderen. Het zag er uit als een mislukt schilderij, chaos all-over, tijd voor nieuwe ordening! Twee weken lang gooide ik spullen weg, kocht nieuwe kasten en gaf de kamer opnieuw vorm. Ongelofelijk, wat ruimde dat op...........en tegelijk kan ik zeggen, ik moet er regelmatig weer doorheen met de spreekwoordelijke bezem.
En het grappige is, in mijn schilderijen vindt ook iets van ordenen plaats. Flowen geeft niet altijd een beeld waar ik verder mee kan, maar door zo'n schilderij op een nieuwe manier te ordenen, ontstaat er een structuur die me bevalt.
Maar nu terug naar jouw ervaring ..............
Chaos!!!
Hoe ging jij je met die chaos in je schilderij om?
En kon je er nog wat mee?
En belangrijker nog: hoe je je voelde toen je aan het schilderij begon?
Waarschijnlijk ben je enthousiast aan je schilderij begonnen, en toen je een tijdje bezig was, was het opeens hommeles: mislukt, stom, lijkt nergens op, ik kan het niet, alle licht er uit, vervuilde kleuren, kijk maar terug hoe dat bij jou was……….
In verbinding zijn
Verbinding, daar gaat het om als je met een schilderij bezig bent. Als je aan een schilderij begint, ben je enthousiast, verbonden met wat je aan het doen bent. Zonder dat je er erg in had, verflauwde die verbondenheid, opeens keek je met andere ogen naar je werk. Eerst keek je verliefd, en opeens schakel je over naar de ogen van de criticus, de oordelende blik. En ja, dan is het gelijk hommeles.
En het goede nieuws is: daar is wat aan te doen!
Door je te realiseren op welke manier je naar je werk kijkt, kun je gaan kiezen hóe je kijkt. Dat betekent niet dat een mislukt schilderij onmiddellijk naar een museum kan, maar wel dat je er weer mee in verbinding kan komen. En vanuit die verbinding kunnen de mogelijkheden zich weer openen.
Stap 1=== Open blik
Hoe kom je dan in verbinding? In het begin lijkt dan vanzelf te gebeuren. Al zullen mensen met een schilders-blok dat niet beamen, daar verbreekt de verbinding al bij het kijken naar een penseel en leeg papier.
Het gaat er niet om dat je enthousiast kijkt, of als een criticus. Je kijkt met een open blik en bekijkt alle mogelijkheden binnen het schilderij als het ware neutraal. Je laat alle mogelijkheden binnen. Ik zeg altijd: Je werk hangt in het Cobra-museum. Jij hebt er niet mee geworsteld, het is daar en jij kijkt wat er te ontdekken valt in het werk.
Stap 2=== Stel vragen aan je schilderij.
Heb je nog zo’n “chaotisch” werk liggen?
Je gaat nu naar het werk kijken, alsof je het nog nooit gezien hebt. Voor mijn part zet je het op zijn kop. Je komt even los van wat je er al over gedacht hebt. Ook bij een landschap werkt dat, juist omdat je in de omgekeerde versie even afstand kan nemen van de stukjes die wel gelukt zijn.
Dus pak het er bij, en kijk er naar terwijl je de volgende vragen beantwoordt:
Je sluit nog even je ogen, en stelt je voor dat je ogen in je borst zakken, van daaruit kijken ze naar buiten, naar het hele schilderij. En je neemt open waar:
=== Zijn er veel rechte lijnen of juist golvende lijnen, of alleen vlakken?
=== Zijn er structuren of alleen gladde oppervlaktes?
=== Zit er beweging in het schilderij, dynamiek, of is het juist een stil schilderij of zelfs statisch?
=== Blijven de lijnen binnen het schilderij of lopen ze door tot over de rand? Hoe ver kun je die lijnen buiten het schilderij door laten lopen, dat kan variëren van een paar centimeter tot in het oneindige.
=== Is er een punt waar je oog steeds naar toe gaat? Wat voel je daar?
=== Is er een punt waar je je steeds weer aan ergert? Wat voel je daar?
=== Is er vorm waar mee je wat kan?
=== Kies nu wat je het belangrijkste vindt aan je schilderij en kijk wat er veranderd kan worden, om juist dat aspect te verdiepen, duidelijker uit te laten komen.
Stap 3=== Wat brengt jou dit open kijken?
Nu kom je weer terug, je zou zo aan de slag kunnen gaan. Of ontdekken dat je nu wel weet waar je heen wilt, en dat liever op een nieuw papier doet, of zelfs met een ander materiaal. Ik zeg dus ook niet, dat een “chaotisch schilderij” altijd te redden is, maar je kunt op deze manier uit je kritische ogen stappen, terug naar je open blik en zo zelfs weer verliefd worden op je schilderij. Het kan zelfs zo zijn, dat je ontdekt dat het schilderij precies dat uitdrukt waar jij nu bent, en dat dat al dan niet leuk is om onder ogen te zien. Of dat je bepaalde technische vaardigheden ontbeert, en dat je nog een weg te gaan hebt.
Stap 4=== Wissel werk en waarnemen regelmatig af.
Wat je nu in ieder geval gewonnen hebt, is dat je weet dat er meerdere manieren van kijken zijn. Schilderen is als in en uitademen: je neemt waar wat er is (inademen) en brengt op papier wat je ervaart, (uitademen). Die twee hebben elkaar nodig, dus wissel ze regelmatig af. Als je merkt dat je het niet meer weet, is het tijd om te gaan waarnemen. Als dat seintje negeert ga je zitten prutsen. Dat zal je ook wel herkennen.
Heb je het uitgeprobeerd?
Heb je er moeite mee om “open waarnemen” je eigen te maken, kom dan langs in mijn Atelier de Rode Draad. Je kunt losse workshops doen, of een lessenserie volgen. Of af en toe invliegen met een strippenkaart. En verder kun je ook een privé les nemen. Klik op de knop hier onder, dan zie je alle mogelijkheden op een rij.
Vandaar uit kun je doorklikken voor uitgebreidere informatie.
Heb je iets geleerd of ontdekt of heb je een toevoeging?
Deel het hieronder bij commentaren!
Heb je nog vragen, stel ze dan hiernaast via het contact formulier. Je krijgt van mij persoonlijk antwoord.
Ik waardeer het zeer als je een reactie hieronder achter wilt laten.
Met een speelse groet, Joke Zonneveld
Reactie schrijven
schilderijen (zondag, 14 mei 2017 09:32)
Mijn schilderijen eindigen altijd in chaos :)
Maar even tot jezelf komen en de vragen stellen over specifieke onderdelen van je schilderij opent inderdaad vaak de deur naar de oplossing!